TYDZIEŃ ZAKAZANYCH KSIĄŻEK
Od 23 do 29 września trwa Tydzień Zakazanych Książek. To coroczne święto wolności czytania. Obchodzone jest na całym świecie od 1982 r. Zwykle odbywa się w ostatnim tygodniu września i zwraca uwagę na obecne i historyczne próby cenzurowania książek w bibliotekach i szkołach. Tydzień Zakazanych Książek łączy całą społeczność książek — bibliotekarzy, księgarzy, wydawców, dziennikarzy, nauczycieli i czytelników we wspólnym wspieraniu wolności czytania. Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Strzegom i jej filie w tym celu przygotowały wystawy książek, które widnieją w indeksie jako zakazane. Czytelnicy z zaciekawieniem odwiedzali bibliotekę i z wielkim zainteresowaniem zapoznawali się z informacjami na temat zakazanych pozycji.
Tydzień Zakazanych Książek (Banned Books Week) wywodzi się ze Stanów Zjednoczonych i jest ściśle związany z Pierwszą Poprawką do amerykańskiej Konstytucji, która gwarantuje wolność wypowiedzi i wolność wyznania. Warto, nawiązać do słów Margaret Ball: „Kiedy patrzymy na stulecia cenzury i widzimy tę zdumiewającą różnorodność książek i autorów, których dzieła padały ofiarą prześladowań, trudno się oprzeć zdumieniu, jak -absurdalnie nieskuteczna i niepotrzebna okazuje się cenzura w dłuższej perspektywie czasu”.
Pamiętajmy, że autorzy, których dzieła podlegały cenzurze, byli obrażani, atakowani fizycznie, odrzucani przez rodzinę i własną społeczność. Zależy nam, aby Tydzień Zakazanych Książek był nie tylko akcją czytelniczą, która ma uświadamiać i przypominać, ale żeby był sposobnością do zapoznania się z ciekawymi kazusami z historii literatury. Na liście Zakazanych Książek znalazło się z różnych powodów w różnych okresach wiele, obecnie powszechnie dostępnych, publikacji np.:
„Rok 1984”, George Orwell (1949 rok)
Powód: Książka Orwella zakazywana była w wielu krajach. W ZSRR jej rozpowszechnianie zostało uniemożliwione w latach 50. XX wieku. Stalin uważał, że wizja pisarza oparta jest na systemie Związku Radzieckiego. W Stanach Zjednoczonych cenzura “Roku 1984” związana była z uznawaniem treści książki za prokomunistyczne i antysemickie. Nie podobało się tam także rzekome zbyt dosłowne przedstawienie scen życia erotycznego. Książkę Orwella wycofywano ze szkół, bibliotek, karano nauczycieli, którzy się na nią powoływali.
„Cierpienia młodego Wertera”, Johann Wolfgang von Goethe (1774 rok)
Powód: “Cierpienia młodego Wertera” były krytykowane zarówno przez społeczeństwo jaki i Kościół ze względu na tzw. gloryfikację samobójstwa. Ludziom nie podobało się także, że fabuła “Cierpień…” opiera się na prawdziwej śmierci człowieka. Rzeczywiście, Goethe stworzył tę powieść epistolarną, inspirując się sytuacją własną (nieszczęśliwą miłością) i samobójstwem znajomego, Carla Wilhelma Jerusalema, który zabił się z pożyczonego pistoletu.
„Charlie i Fabryka Czekolady”, Roald Dahl
Powód: Książka zakazana w bibliotece publicznej w Colorado, ponieważ bibliotekarze uznali, że promuje ubogą życiową filozofię.
„Folwark zwierzęcy”, George Orwell
Powód: Książka zakazana do lat 80. XX wieku, ponieważ przedstawiała ustrój totalitarny, nawiązując do rosyjskich władz. W 2002 r. została zakazana w szkołach w Zjednoczonych Emiratach Arabskich – z powodu bohaterów w postaci mówiących świń. Uznano, że taki obraz jest sprzeczny wartościami religii islamskiej.
„Harry Potter i Kamień Filozoficzny”, J. K. Rowling
Powód: Książka została zakazana w szkole w Lisowie na wniosek rodziców, którzy opisują przedstawiony Hogwart jako miejsce ‘’zamkniętego świata, przemocy, grozy, przekleństw i uroków’’ – co stanowi zły wzorzec zachowań dla dzieci. Przeciwników, możemy zauważyć w Meksyku czy w Gdańsku, gdzie spalono na stosie dzieła J. K. Rowling – z powodu okultystycznych treści.
„Alicja w Krainie Czarów”, Lewis Carroll
Powód: Książka zakazana w 1931 r. w chińskiej prowincji, ze względu na nadawanie zwierzętom ludzkich cech.
